Popprijs 2023 naar Joost Klein

20.01.24

Joost Klein is de winnaar van de Popprijs 2023. De Friese rapper, schrijver en audiovisueel kunstenaar ontving zojuist uit handen van presentatoren Vera Siemons en Justin Verkijk de meest prestigieuze prijs voor Nederlandse popmuziek tijdens Noorderslag, onderdeel van festival ESNS. Volgens de jury heeft Joost afgelopen jaar de grootste impact op de Nederlandse popmuziek gemaakt met liedjes waarin op unieke wijze de tijdsgeest wordt gevangen, internationaal succes in de hitlijsten en successen op de podia. De Popprijs, georganiseerd door Buma Cultuur, ESNS en Kunstenbond, bestaat uit een geldbedrag van 10.000 euro en een beeld van Theo Mackaay. De bekendmaking was live te zien bij de NTR op NPO 3, te horen op NPO 3FM en te zien via de livestream van het festival.

Foto: Ben Houdijk

Met Joost Klein bekroont de jury een artiest die als geen ander de tijdsgeest aanvoelt en vertaalt in zijn werk, zowel qua vorm als wat betreft inhoud. Zijn liedjes verhalen over ernstig persoonlijk leed, zijn geestelijke problemen en de chaos van jong zijn anno 2024, maar zijn nooit gespeend van humor en bieden zijn luisteraars naast relativering en herkenning ook hoop. Muzikaal heeft Joost een eigen signatuur, waarin de constante stroom van prikkels, een korte aandachtspanne en zelfspot verklankt wordt in aansprekende liedjes.

Met zijn kwetsbare opstelling en verbindende boodschap was hij in 2023 een grote steun voor jongeren in een jaar dat gekenmerkt werd door polarisatie, politieke crises, klimaatproblemen, oorlogen, woningtekorten en prestatiedruk. Daarbij hanteert hij een voor deze tijd typerende Do It Yourself-aanpak en gaat multimediaal te werk op een wijze die past bij een generatie van digital natives. Met zijn muziek werd hij in 2023 in korte tijd buitengewoon succesvol in Nederland, met optredens op o.a. Pinkpop, Lowlands en talloze andere festivals, maar ook in Duitsland en België.  

De Popprijs wordt uitgereikt aan de band of artiest die in het afgelopen jaar de belangrijkste bijdrage heeft geleverd aan de Nederlandse popmuziek. Daarbij spelen zaken als bijzondere artistieke prestaties, streamingcijfers, nationaal en internationaal succes, impact of een langdurige carrière alle een rol, maar geen daarvan is doorslaggevend: het uiteindelijke oordeel is aan de jury. De Popprijs is de belangrijkste prijs voor popmuziek in Nederland en de uitreiking is een vast onderdeel van Noorderslag, de graadmeter voor Nederlandse muziek tijdens het Groningse showcasefestival ESNS.

Het is de 37e keer dat de Popprijs is uitgereikt. Vorig jaar viel de Popprijs ten deel aan de Haagse band Goldband. De jaarlijks uitgereikte Popprijs kan ten deel vallen aan artiesten uit de volle breedte van de popmuziek. Zo was de eerste winnaar van de Popprijs in 1986 Mathilde Santing. Ook onder andere 2 Unlimited (1994), Arling & Cameron (2000), Tiësto (2002), Within Temptation (2005), De Dijk (2008), Kensington (2017) en Ronnie Flex (2018) wonnen de prijs. De Popprijs is een initiatief van Kunstenbond en wordt uitgereikt door Buma Cultuur en ESNS. Buma Cultuur ondersteunt en promoot het Nederlands muziekauteursrecht in zowel Nederland als in de belangrijkste exportmarkten voor de Nederlandse (niet per se Nederlandstalige) muziek.

De jury bestond dit jaar uit: Rob Ester (Qmusic), Fernando Halman (FunX), Veronica van Hoogdalem (Omroep ZWART / Praat Muziek Met Me), Lois de Jong (NTR), Patrick Onderweegs (Kunstenbond), Joost Neelemans (Apple Music), Roosmarijn Reijmer (NPO 3FM), Joey Ruchtie (De Oosterpoort / ESNS), Anna Veenstra (Melkweg) en Maartje Glas (Buma Cultuur, voorzitter jury).

Juryrapport Popprijs 2023

De winnaar van de Popprijs wordt, in tegenstelling tot andere prijzen, niet gekozen op basis van enkel artistieke creaties, internationaal of nationaal succes, streamingcijfers, een vernieuwende sound, verkoopcijfers of een langdurige carrière. De doorslaggevende factor is dat de jury het werk van de winnaar ziet als belangrijke bijdrage aan de Nederlandse popmuziek. De winnaar van de Popprijs 2023 wist als geen ander de tijdsgeest te vangen in zijn werk en hiermee zijn stempel te drukken op het popjaar 2023, zo meende de jury eensgezind.

Het afgelopen jaar was een roerige periode in onze samenleving. De voorbije twaalf maanden kenmerkten zich door zorgen over onder andere het klimaat, een oorlog in Europa, de politiek, de woningcrisis, het onderwijs, de inflatie, de stortvloed aan informatie en prikkels via (sociale) media en de prestatiedruk. Met name bij jongeren leidden deze onderwerpen tot grote problemen voor de mentale gezondheid. Het leven voelde soms als overweldigend en stressvol, met weinig lichtpunten. Veel bevolkingsgroepen kwamen, al dan niet georkestreerd, tegenover elkaar te staan. Er werd gesproken over winnaars en verliezers, zonder veel mededogen of begrip voor die laatste groep.

Zo’n periode vraagt om vernieuwde verbinding en toenadering tussen mensen. Juist dan kan muziek een verbindende en helende rol vervullen. Popmuziek is meer dan een economische factor en gaat niet alleen om successen en cijfers. De popmuziek is bovenal een kunstvorm, waarin impact ook bestaat uit het zetten van een artistieke stempel en het vangen van de tijdsgeest in muziek die tot de verbeelding spreekt en mensen inspireert, gebracht door karakters met zeggingskracht. Juist in de popmuziek hebben de buitenbeentjes een plek en wordt hun stem gehoord.

Een echte artiest pakt de uitdaging aan om bruggen te slaan en misstanden aan te kaarten. Die durft uitgesproken te zijn en zijn boodschap te uiten, maatschappelijke kwesties te agenderen en dat op aansprekende wijze te vertalen in zijn werk. Hij denkt niet in termen van winnaars en verliezers, maar in termen van ‘wij’. De winnaar van de Popprijs 2023 doet dat. In zijn muziek en in zijn teksten durft hij zich buitengewoon kwetsbaar op te stellen. Hij is bij uitstek een buitenbeentje en gebruikt die positie als handreiking naar anderen die steun nodig hebben. Eerlijk, ongepolijst en vol zeggingskracht, en toch ook met humor en luchtigheid, zowel tekstueel als muzikaal. Met zijn openheid, zelfspot en relativering zorgt hij voor herkenning en hoop.

Daarbij heeft zijn muziek een duidelijk eigen signatuur. In zijn liedjes vertaalt hij de chaos van jong zijn, problemen met zijn mentale gezondheid en het gebrek aan hulpmogelijkheden. Dat die resoneert bij zijn doelgroep en hen kracht geeft, werd het afgelopen jaar meer dan ooit duidelijk. In korte tijd is deze artiest heel populair geworden, met imposante streamingcijfers, internationaal succes, uitverkochte shows en spraakmakende optredens op de grootste festivals in binnen- en buitenland tot gevolg. Buitengewoon knap, voor een artiest die zijn professionele carrière pas kort voor de coronaperiode begon en met een Do It Yourself-aanpak op geheel eigen kracht opbouwde.

Dat succes bereikt de winnaar met een crossmediale werkwijze die passend is bij de huidige tijd en zijn technologische mogelijkheden. Hij begon als YouTuber en ontwikkelde zich tot audiovisueel kunstenaar, waarbij hij als digital native verschillende disciplines naadloos aan elkaar rijgt. Daarbij heeft hij een ongekende scheppingskracht en productiviteit. Zo kreeg hij eerder voet aan de grond in België dan in Nederland, waarna uiteindelijk ook Duitsland overstag ging. En, zo verwacht de jury, ook de rest van Europa zal binnenkort overtuigd worden van de kwaliteiten van deze artiest. Blijf groot dromen, winnaar van de Popprijs 2023: Joost Klein.

www.popprijs.nl